Op de top. kaart van 1908 staat hier een stoomgemaal aangegeven.
Op de waterstaatskaart van 1923 (minder betrouwbaar) een windmolen, dat moet deze windmotor zijn.
Later werd de gemeentegrens naar het westen verlegd.
Volgens de waterstaatskaart van 1952 had de windmotor tevens de bemaling van de 0,3 km zuidelijker gelegen achtkante windmolen overgenomen, zie Database van Verdwenen Molens dbnr. 13006.
-----
Het Waterschap De Grens werd opgericht in 1929, omvatte 219 ha en was gedeeltelijk gelegen in:
- het zeewerende waterschap de Lemstersluis
- het zeewerende waterschap de Zeven Grietenijen en stad Sloten
Bron: "Beschrijving van de provincie Friesland, behorende bij de Waterstaatskaart", Directie Algemene Dienst van de Rijkswaterstaat, 1948.
-----
De Heer H. Glashouwer te Polder de Grens, bij Sloten, schreef op 10 feb. 1910 aan de fa. Stokvis:
(Geleverd 1908)
"Tot mijn genoegen kan ik U mededelen, dat de door U geleverde HERKULES Windmotor-installatie met 7 M. raddiameter ruim in staat is om mijn polder droog te houden. Niet de minste last hebben wij van het regenwater en den buitengewoon hoogen waterstand in den polder gehad. Wel heb ik destijds, toen ik tot aanschaffing der installatie overging er tegen op gezien, dat het water tot boven het stortpunt van den vijzel kon komen, maar het water heeft er wel 20 cM. boven gestaan, en als er een goede wind was, kon ik niet bemerken, dat de vijzel minder water opbracht dan dat de stand van het buitenwater beneden het stortpunt van den vijzel staat.
Ik kan dan ook verklaren dat de geleverde HERKULES Windmotor-installatie met vijzel verreweg elken windmotor te boven gaat en mocht U één Uwer cliënten, wien U een windmotor wenschte te verkoopen den windmotor in werking willen toonen, dan heb ik hiertegen niet het minste bezwaar.
Zooals U bekend is, had ik vroeger een centrifugaalpomp, die in 36 uren 180 Liter petroleum verbruikte welke ik echter verkocht heb, omdat de windmotor-installatie zooveel voordeeliger in het bedrijf is. Onkosten of reparatie heb ik aan den windmotor nog niet gehad."
Bronnen:
- Nieuwsblad van Friesland 26 maart 1910.
- "Herkules Windmotoren", R.S. Stokvis & Zonen Ltd., Rotterdam, okt. 1917
-----
Er was een winterpolder die kennelijk op de grens van Lemsterland en Gaasterland aan de Langesloot lag en daarom "De Grens" werd genoemd (Leeuwarder Courant 29 september 1905). De grootte van die polder was ruim 34 ha ofwel rond de 94 pondemaat.
Volgens het notarieel archief werd de polder met gebouwen in 1905 door de NV Mij. Gaasterland te 's-Gravenhage verkocht aan Ritske Mulder te Leeuwarden. Een jaar later bood Willem Mulder in Tacozijl de locomobile (stoommachine) van 12 pk met centrifugaalpomp van de polder te koop aan (Nieuwsblad van Friesland 18 augustus 1906).
Kennelijk was er toen een nieuw gemaal, want in 1907 stond alles te koop en was er "een nieuw gebouwd stoomgemaal" met een petroleummotor van 14 pk (Leeuwarder Courant 19 juli 1907). Het was in die tijd gebruikelijk om een gemaal "stoomgemaal" te noemen. Het zou best kunnen zijn dat het iets anders was, maar ook met petroleum stoken kun je stoom opwekken.
Kopers werden Romke Pauw, Titte Glashouwer en Harmen Glashouwer te Hindeloopen. Deze Harmen Glashouwer bood de polder daarna te koop of huur aan, maar vroeg ook een watermolen van rond de 40 voet vlucht te koop (Leeuwarder Courant 26 augustus 1907).
Enkele jaren later beviel Glashouwer zijn windmotor aan (Nieuwsblad van Friesland, 26 maart 1910).
Het is onduidelijk welke watermolen Glashouwer dan in 1907 nodig zou hebben gehad, of zou hij toen zijn uitgekomen op de windmotor?
Dick Bunskoeke, 6 april 2013.
-----
Van deze windmotor bestond de betonnen sokkel nog wel, maar deze stak een 20 cm boven de grond uit. Erg lastig voor die boer aldaar. Hij heeft er een gat naast laten graven en heeft de sokkel gekanteld (begin 2012), zodat het geheel een meter onder het maaiveld ligt.
Doede Deinum, 18 mei 2012.
Aanvullingen
Poldergrootte 8+18+32 ha, peil -2,15 m, 2e deel -0,80 m, 3e deel -2,1 m. Bron: waterstaatskaart Lemmer, herzien in 1952. Rij 8, kolom 13.
